Rabu, 10 Desember 2014

JENGAH



JENGAH
 Olih; I Ketut Yasa
Kacrita ring Desa Ababi, wenten anak luh maparas ayu, jegeg pisan sane mawasta  Luh Sinta. Ipun wau mayusa nem belas tiban, wau kelas satu SMA(Sekolah Menengan Atas). Ipun magenah ring  Desa Ababi sareng meme lan bapane, ulian jegegne ia dadi kembang desa di Desa Ababi. Makejang anak muani nguberin ngalih ia lakar anggona tunangan, ada ane sugih, ada ane lacur tur ada masih ane makasta tegehan. Nanging ia tuah matilesang raga, sawireh ia nawang dewekne lacur tusing ngelah apa-apa, sabilang peteng  meme bapane satata mituturin Luh Sinta, orahina apang selegang melajah lan melahang masih ngaba raga. Krana meme lan bapane nawang pianakne dadi uber-uberan truna-truna di desane, apang tusing pelih mapegubugan. Sabilang wai gegaen meme lan bapane tuah ke carike ane sakapa, tuah mamula jukut-jukutan lakar adepa ka peken. Gegaene Luh Sinta tuah nulugin memene medagang lan malajah. Ring galah nyemengang nuju rahina radite Luh Sinta nulungin madagang ka peken, ditu lantas ia nepukin anak truna bagus kocap mawasta Endy, ia anak sugih di desane. Ngangsan mekelo ngangsan paek ia  ajaka dadua. Leket pesan matimpal, kema mai bareng-barenge.
Ulian bes pepes matemu, truna baguse ento ngelah  keneh lantas ngajak Luh Sinta, nanging  ipun  durung purun ngorahang isin kenehne ngajak  Luh Sinta, sawireh ia nawang ia ajaka dadua enu pada masekolah. Sabilang wai ia satata ngengkebang isin kenehne, apa buin ia onden nawang  apa ke Luh Sinta ngelah keneh masih ngajak ia. Apang tusing rasa tresnane ne Endy ento megantung tanpa cantel, apa buin ia lek yening tresnane nenten kawales ngajak Luh Sinta. Punika mawinan ia takut ngorahang isin kenehne, Luh Sinta puniki anak lacur tuah ngandelang madagang ka peken apang maan baas jakan sabilang wai. Sedek dina anu, sawireh memene makelo gelem ia tusing ngidaang madagang ka peken. Ento ane ngaranaang ia sing ngelah baas lakar jakan, ditu lantas Luh Sinta mekeneh lakar nyilih pipis ngajak pisagane lakar  anggona meli baas, baan tusing ngelahne buin sepelan pipis lan baas, lantas ia majalan ka umah pisagane lakar nyilih pipis, neked ditu, ia maorahan kemu lakar nyilih pipis, nadak sara tan kakenehang lantas pisagane banggras mesaut sahasa matbat Luh Sinta ngorahang ia anak lacur demen nyilih pipis, nyelek-nyelekang reramane Luh Sinta ane tiwas, akeh pisan cacade Luh Sinta, munyine ngae keneh Luh Sinta sebet, gedeg lan inguh. Luh Sinta ngeling sig-sigan, ditu ngenggalin ye malaib mulih lan tusing mapamit ngajak anak ane matbat ento, sawireh suba tusing nyidayang mirengang omongane ane kasar gati, neked di jumahne ia mesadu ngajak meme lan bapane, enu masih ngeling mabele-bele sigsigan gati, kanti munyine serak. Meme lan bapane tuah bisa nerima, ngaksamayang parimada anake ento, lan satata ngastiti bakti ring Ida Sang Hyang widhi apang sida icenine karahayuan lan karahajengan. Dikeneh Reramane elek pesan, merasa tanpaguna dadi rerama, sing nyidang ngae bagia ngelah pianak akecolan, engsek gati keneh bapane, sambilange masare di balane, cekohane keras gati, suba telu wai sing nyidang bangun uli balene. Ditu Luh Sinta mapangenan elek pesan tusing nyidayang lakar ngae reramane bagia, marasa pocol manumadi, sebet pisan mireng pisagane ngomong buka keto, karasa jengah di kenehe, Makita lakar apang nyidayang ngae bagia reramane, sabilang peteng satata marawat-rawat munyin pisagane ituni. Petengne Luh Sinta makeneh - keneh, ken-ken carane apang nyidayang idup bagia  yadiastun lacur, makelo gati sing nyidang masih ia pules, inguh tan kadi-kadi, suba kanti tengahing lemeng, mara lantas ia bisa makeneh, tuah masekolah ane nyidayang lakar ngae idupe bagia, widya pangeweruhan mabuat pisan sujatinne, apang tusing dadi jekjekan pisaga duen buka kene, yadiastun tiyang luh, nanging tiang misadya lakar ngaenang reraman tiyange bagia, marasa erang Luh Sinta di kenehne, rasa tresnane kalintang teken reramane, rasa jengahne kadi geni ring song paone, ngabar-abar, panes tan kadi-kadi, rasa gulem di kenehne nenten malih karasayang, rasa tetujon idupe marawat-rawat, ngadebras ngedenang bayu, yeh paningalene ngetuhang. Makeneh Luh Sinta lakar ngalih saang ka alase, apang nyidayang ngelah pipis, suba kanti ejoh majalan, rasa kenyele tan sida naanang, suba marasa maan asandangan sun ditu lantas ia ngamulihang, lakar adepe saange ento, benjang nyane lantas saange adepe kapeken, nanging lacure jeg nutugin tusing ada anak nang nawahin, abe buin lakar meli, ditu ia sebet, jengah, Makita ngantung dewekne, apa ane ngaranayang buka kene, napi kaiwangan tiyang manumadi, dados kalaran pisan dewek tiyange, lantas ngamulihang ia nyuun saange ane sing payu di peken.
Gelisin carita sane mangkin Luh Sinta sampun kelas telu SMA. Ulian ngangsehang memene ngasukang ia, puntag-pantig ngalih gae, apang ngelah pipis anggona ngasukang Luh Sinta, dedarane ngewai jukut perau, nasi ubi, nasi cahcah suba biasa, nanging Luh Sinta tusing taen nyesel teken kawentenan  kelarane ane nibenin . Nah ane jani ulian jengahne suba sing nyidang baan naanang, bes kaliwat, Luh Sinta makeneh lakar ngalih gae ka kota yen suba tamat masekolah. Ia ngelah keneh lakar ngaenang reramane bagia. Ia suba jengah ngajak timpal-timpalne sawireh bes sesai ia adanina anak tiwas, lantas sabilang wai ia jemet pesan melajah. Yadiastun ia liu anak nguberin nanging ia bisa ngaba awak,  tur matilesang raga tusing ngelah.  Ane jani suba ia sayan jemet malajah sawireh ujian nasional suba paak. Sing engsap ia ngastiti bakti apang nyidaang  lulus ujian lan enggal-enggal lakar ngalih gae makuli. Yadiastun ia ngelah keneh (cita-cita) lakar  buin masuk ke perguruan tinggi, nangging ia tusing ja sebet, ia makeneh yen ia suba ngelah pipis, buin pidan ia lakar ngalanjutang buin masekolah. Krana ia makeneh,  malajah tusing  je nawang umur.  Keto nyen Luh Sinta bakti pesan tekening reramanyane. 
Sane  mangkin Luh Sinta sampun tamat masekolah.  Ia lakar ngalih gae ring kota. Lantas ia mapamit teken meme lan bapane lakar majalan ka kota. Ditu lantas memene mituturin “Nah-nah Luh Sinta jani cening suba tamat, cening makeneh lakar ngalih gae ka kota, melah-melahang nyen cening ngaba awak, cening konden taen ngrasanin kenken ditu”.  Masaut lantas Luh Sinta “ Nggih-nggih me”. Di kenehne, wantah rasa jengahne ane ipidan ngabar -abar, Makita lakar muktiang ia nyidaang lakar ngae bagia ngelah rerama, yadiastun lacure kalintang lan dewekne sing ada ane ngatahang majalan. Lantas majalan Luh Sinta ka kota, rasa sedih nyane kasilibang, apang tusing inguh reramane dugase ento, makenyem nanging kenehne sedih tan kadi-kadi lakar ngalahin rerama, inguh nyen lakar ngerunguang di jumah. Menek bemo ia kakota mabekel pipis duang dasa ringgit. Neked di kota ia paling ngalih tongos magae, ulian ben tumbene kakota, ditu lantas ia kacunduk ngajak anak muani kota sane mawasta Vino ring sisin terminale. Vino puniki artis sane sampun kasub (terkenal)  saking kota. Ia lantas matakon ngajak Luh Sinta bajang desa, ditu lantas Luh Sinta magendu wirasa ngajak Vino. Luh Sinta ngorahang undukne lakar ngalih gae. Lantas Vino puniki ngajak  Luh Sinta ke genah tongosne magae. Luh Sinta tengkejut krana ia ajaka ke tongos ne Vino syutting film. Mara jani ia nawang, lan nepukin ken-ken anake main film. Ditu Luh Sinta bengong mabalih, buka nuduk emase nadak sara saget teka sutradara nyagjagin lan matakon, uli dija asalne Luh Sinta. Ulian kajegegane Luh Sinta, lantas ia ajakine main film. Luh Sinta lantas nyak main film ngajak timpal ne mara kenal,  inggih punika Vino. Luh Sinta nenten ja taen marase elek, nyesel, takut lan sebet. Luh Sinta satata liang nyalanin gaene punika sawai-wai. Krana rasa jengahne tan naenin ical, eling ring anake matbat duke dumun.
Vino puniki madue rasa tresna taler ring Luh Sinta, krana bes sesaine matemu, nanging nenten naenin kaucapang antuk Vino, Luh Sinta sampun nganggep Vino puniki timpal nyane sane paling leket, sampun anggapa keluwarga sareng Luh Sinta. Vino uning yening Luh Sinta nenten madue rasa tresna, Vino nyidayang ngengkebang rasa tresnane punika, sida nrima tresnane nenten kawales antuk Luh Sinta. Ring manahne Vino, tresna nenten dados paksayang, lan nenten dados uber, yening jodoh sinah pacang matemu rasa. Kasuen-suen Vino sayan nenten malih madue rasa tresna kapining Luh Sinta. Luh Sinta ajaka Vino kantun masawitra leket pisan yadiastun Vino madue rasa, nanging punika nenten kaseselang antuk Vino.Vino puniki ngutamayang matimpal, mangda nenten palas masawitra.
Sawireh bes jemete pisan, mangkin Luh Sinta sampun dados artis sane kasub (terkenal), mekejang pisagane ngon lan ada mase ane iri ngajak ia ningarin Luh sinta pepes lan ngewai ada di TVne. Sampun sue Luh Sinta nenten naenin mantuk ka desane sawireh iya liu gaene di kota. Yadiastun ia tusing  taen mulih nanging ia satata inget ngajak reramane di jumah. Luh Sinta satata ngirimang  pipis banga meme lan bapane anggona meli baas lan ane elenan. Jani meme lan bapane idupne suba sing keweh. Meme lan bapane kangen pesan ngajak ia, sawireh suba makelo ia tusing taen nepukin pianakne. Meme lan bapane satata ngastiti bakti mangda pianakne prasida seger di kota lan ngamolihang karahayuan.
Gelisin carita sampun atiban Luh Sinta magae ring kota. Pasemengan  gati ia lakar mulih ka desane ngajak timpal-timpal artisne. Neked di desane ia kasambut olih meme lan bapane, meme lan bapane bengong ningarin pianakne sampun sida nue pakaryan sane becik (sukses) ulian merantau meme lan bapane seneng pisan krana pianakne sampun sida mantuk. Luh Sinta ngeling sig-sigan nyaritayang undukne buka jani, ia nenten ja sombong, pisagane ngon lan makejang malali ka umahne Luh Sinta. Ditu lantas ia macerita, timpal-timpal artisne ngon nepukin Luh Sinta. Mekejang timpal-timpalne ngaliangin (ngibur) masyarakat di desane. Makejang pada seneng, sedek Luh Sinta maliang-liangan saget teka truna bagus ane ipidan, sane mawasta Endy. Luh Sinta tengkejut nyingakin Endy. Lantas Endy nyapatin sahasa nakonang undukne Luh Sinta di kota, keneh Luh Sinta tusing cara biasane, ipun minab lek matemu ngajak Endy, napike Luh Sinta sampun madue keneh sareng Endy? Endy masih bengong ngon nepukin Luh Sinta, tresna kapertama nyane. Ia ajaka dadua bengong. Sawireh Endy kaliwat demen ngajak Luh Sinta, ditu sedeng pedaduanan, Endy mongahang raga ngorahang isin kenehne uli pidan. Luh Sinta tengkejut, nanging  ia masih tusing ngidaang ngengkebang isin kenehne ia masih demen ngajak Endy. Endy lega pisan sawireh tresnane kawales olih tresna. Mangkin ia ajaka dadua sampun mademenan. Ia percaya yening jodoh tusing ja lakar kija.
Kacrita mangkin Luh Sinta malih ka kota jagi  wenten ngarya (kontrak) film, nanging nenten ja sue wantah kalih sasih. Endy tunangane sedih pisan nanging ia tetep ngemaang Luh Sinta ka kota ngalih gae lan pangupa jiwa. Ia percaya Luh Sinta sing  ja lakar  ngae Endy sebet. Ne mangkin sampun kalih sasih Luh Sinta makarya. Ring galah nyoreang mangkin ipun  jagi mantuk ka desa, ia ngaba gagapan magenep baanga reramane, tunangane lan pisagane ane paak. Tunangane lega pesan, mangkin Luh Sinta sampun sugih ulian ngalih gae merantau, nanging ia nenten ja nyapa kadi aku. Ia satata matilesang raga, punika pikolih anake jemet, matilesang raga lan setata ngrastiti bakti. Anak sane prasida asapuniki akehan sane nemu bagia. Krana yening iraga kantun maurip ring jagate sampunang ja sombong, krana nasib iragane tan sida katebak, ring sapunapine  iraga wenten ring duuran, taler pastika masih iraga taen di betenan, mangda prasida dados anak sane madue parilaksana sane patut,  nganutin titah  Sang Hyang Parama Kawi. Ala ulah ala tinemu, Ayu kaulati becike kapuponin, ne mangkin Luh Sinta sampun bagia tan sandang ucapan malih.

PUPUT

k k( y ni n¾À nÓ¡ k/ : hø  k) tu   t/   y  ´.
                                                                                                                                                ju ru s n¾æ) nÑi di k n¾ã h s  b lø   ú nÑi k×  si \ Rÿ j.



0 komentar:

Posting Komentar